Groepscontract pijler van Smart Energy Hub
16
aprilSmart Energy Hub regio Zwolle Noord heeft eind 2023 met netbeheerder Enexis een eerste pilotversie van een Groep-Transportovereenkomst (Groeps-TO) voor drie bedrijven afgesloten. Daarin zijn afspraken gemaakt over een collectieve bandbreedte voor het gebruik van het energienet. Dit houdt in dat er een boven- en ondergrensgrens is afgesproken voor de optelsom van energie-afname en de energie-teruglevering. ‘Dat zijn de grenzen waar je met zijn allen binnen moet blijven.’
Een groepscontract van een groep energiegebruikers met de netbeheerder is één van de pijlers van een Smart Energy Hub (SEH). In de praktijk gaat het meestal om een Groeps-Transportovereenkomst (Groeps-TO) of een Groeps Capaciteits Beperkend Contract (CBC). ‘Voor netbeheerders is dit een nieuwe vorm van een capaciteitscontract’, zegt Maarten Epema, regisseur van de SEH regio Zwolle Noord.
‘Tot nu toe sluiten netbeheerders alleen individuele contracten af met bedrijven of andere energieverbruikers. In een groepscontract gaat het om meerdere energieverbruikers, die onderling hun energieprofielen op elkaar afstemmen. Het gaat daarbij om de momenten van energieverbruik en de hoeveelheid van elektriciteitverbruik, dus de belasting van het elektriciteitsnet. Dat op elkaar afstemmen kan door bijvoorbeeld vraagsturing en/of opslag van energie in batterijen’
Grip houden op het net
Netbeheerders willen met het afsluiten van groepscontracten grip houden op het gebruik van het energienet. Dat is hun wettelijke taak. De netbeheerders denken dat de collectieve contracten tot efficiënter gebruik van het net leiden, maar dat mag niet ten koste gaan van de leveringszekerheid en de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet. ‘Daarom wil een netbeheerder een aantal garanties. Ze willen weten met wie ze van doen hebben’, verduidelijkt Epema. ‘Een coöperatie van bedrijven, die samenwerken in een Smart Energy Hub, moet een betrouwbare en aanspreekbare contractpartner zijn.’
Zwolle Noord heeft eind 2023 een eerste versie van een Groeps-TO met drie bedrijven afgesloten met Enexis. ‘We zijn nu de tweede fase van de Smart Energy Hub aan het voorbereiden, waarbij er voor de zomer van 2024 nog acht bedrijven bijkomen’, meldt Epema. ‘Waarschijnlijk moet er een nieuwe pilot-Groeps-TO komen met de elf deelnemende bedrijven.’
Wetgeving in ontwikkeling
De wetgeving voor collectieve energiecontracten is nog volop in ontwikkeling. Dat is één van de zaken waar de twee jaar geleden door het kabinet aangestelde Landelijke Actiegroep Netcongestie (LAN) mee bezig is. ‘Wettelijk gezien bestaat het groepscontract nog niet’, constateert Epema. ‘Maar om overbelasting van het energienet tegen te gaan, wordt het gebruik van het net flexibeler gemaakt door bij pilotprojecten groepscontracten toe te staan. Dat gebeurt door mogelijk te maken dat collectief lokaal opgewekte energie en het lokale energieverbruik beter op elkaar worden afgestemd. De verwachting is dat tegen het eind van 2024 de groepscontracten wettelijk zijn geregeld en door de netbeheerders breed worden aangeboden.’
Groeps-TO en -CBC
Het gaat daarbij om Groeps-Transportovereenkomsten (Groeps-TO’s) of een Groeps Capaciteit Beperkend Contract (CBC). ‘Zo’n CBC is een vrij smalle vorm van een collectief contract, waarbij het collectief van bedrijven op een aantal momenten door de netbeheerder - onder duidelijke voorwaarden - beperkt kan worden in de beschikbare capaciteit. De individuele CBC wordt nu al toegepast; meestal bij gebruik van een batterij. De netbeheerder bepaalt dan wanneer de batterij niet mag laden of ontladen op het net’, verklaart Epema. ‘Als tegenprestatie voor de beperkingen, worden bijvoorbeeld batterijen aangesloten waarvoor de netbeheerder anders geen contract af zou kan geven.’
Voordeel groepscontract
Zo lang er geen groepscontract is, kunnen deelnemers aan een SEH alleen hun eigen energieverbruik (achter de meter) reguleren en optimaliseren. ‘De Groeps-TO vormt in feite de basis voor het Energie Management Systeem, waarmee je daadwerkelijk het energiegebruik en de energieteruglevering van de deelnemende partijen real time op elkaar kunt afstemmen, dus flexibeler kunt maken’, zegt Epema. ‘Het voordeel van een groepscontract is, dat het energiegebruik dat je gezamenlijk en flexibel ontwikkelt, voordeel oplevert voor alle deelnemers. Dat kan, omdat de afgesproken bandbreedte op het net efficiënter wordt gebruikt.’